Qədim d?nya tarixinin Turan d?vr? fikri Qədim Şərq və eləcə də qədim d?nyanın erkən tarixinin və mədəniyyətinin araşdırılmasına ?ox saylı əsərlər həsr etmiş Avropanın XVIII-XIX əsr tarix?i, arxeoloq, antropoloq və linqvist b?y?k bilim adamlarına məxsusdur. Onlar qədim mixi və heroqlif yazı mətnlərinə, arxeoloji, linqvistik və etnoloji elmi dəlillərə əsaslanaraq ari və sami irqlərinin tarix səhnəsinə qədəm qoymasından ?ncə min illər ərzində d?nyanın Turan tayfaları, yəni ?nt?rk turlar tərəfindən məskunlaşdırılmış olduğunu və d?nya mədəniyyətinin ilk r?şeymlərinin əsasının d?nyanın ilk mədəni sakinləri olan turanlılar tərəfindən qoyulduğu fikrini irəli s?rm?şlər. Mixi və heroqlif yazı sisteminin kəşf edilməsinin, metal emalı və dəmirin kəşfinin, ilk arxitektura abidələri və şəhərsalma ənənəsinin, meqalit və tumulların, heyvanların və o c?mlədən atın əhliləşdrilməsi və bəslənməsinin əsasının d?nyanın ən qədim irqi olan turanlılar tərəfindən qoyulması haqqında XVIII-XIX əsr Avropa tarix?ilərinin, linqvist və etnoloqlarının g?r?şləri onların irəli s?rd?kləri Turan nəzəriyyəsində ?z əksini tapmışdır.
