Şerlok Homs və doktor Vatson

İndi sizə təqdim olunan və 1891–1892-ci illərdə qələmə alınmış hekayələrdən ibarət ilk silsilədə Şerlok Holmsla ayrılmaz dostu doktor Vatson yenə bir-birindən maraqlı macəraların ağuşuna d?ş?rlər. Məşhur xəfiyyə ənənəsinə sadiqdir – o ən ağlasığmaz, m?rəkkəb cinayətlərin ?st?n? qeyri-adi ?sullarla, b?y?k məharətlə a?ır. Oxucular Doy­lun başqa bir məşhur personajı – İren Adlerlə də məhz bu ki­tabda tanış olacaqlar.

Azərbaycan xalq yazı?ısı və Bakı tarixinin bilicisi Qılman İlkinin “Bakı və bakılılar” kitabında Bakı və onun qədim tarixi haqqında ?ox maraqlı məlumatlar əldə edəcəksiniz. Bakı milyon?uları və ziyalıları, ruhaniləri, qo?uları və hambalları, Bakı mətbuatı, təhsil və maarifin səviyyəsi xanlıqlardan tutmuş bu g?n?m?zə qədər paytaxtımızın mənzərəsini ustalıqla təsvir edən yazı?ımızın bu əsəri Sizi boş buraxmayacaq. Oxunaqlı dillə qələmə alınmış bu əsəri yaşı ?ox olan fotolar bəzəyir. Sizi bu maraqlı kitabla baş-başa buraxırıq.

Kəlilə və Dimnə – e.ə. I əsrdə yaşadığı d?ş?n?lən Bəydəba tərəfindən qələmə alınmış təmsil şəklində hekayələrdən ibarət olan kitabdır. Kitabın Depşelem adlı bir hind h?kmdarına ithaf edildiyi və h?kmdara məsləhət və nəsihət səciyyəsi daşıması fikri m?vcuddur. “Kəlilə və Dimnə"dəki hekayələr siyasətdən xeyirxahlığa qədər bir ?ox fərqli m?vzunu ?z?ndə birləşdirmişdir. Əsər adını ilk b?l?m?ndəki bir hekayənin qəhrəmanları olan iki ?aqqaldan almışdır – “doğrunun və d?r?stl?y?n” simvolu “Kəlilə” ilə “yanlışın və yalanın” simvolu “Dimnə”. Kitabda hekayələr “Min bir gecə” nağıllarında olduğu kimi bir-biriylə əlaqəli və qarışıq hekayələrdən ibarətdir. Beş fəsli və bir girişi vardır. Hər fəsildə bir əsas hekayə, onun i?ində də ki?ik hekayələr, nəzm şəklində nəsihətlər vardır. Hekayənin yazılış məqsədi Mehapur h?kmdarının tənbəl ?? şahzadəsini doğru yola y?nəltməkdir.

Kitabda T?rkiyədə yaşayan həmyerlimiz, yazı?ı-motivator Ceylan Mumoğlunun bir sıra psixoloji məsələlər ?zərində qurulmuş məsləhətləri yer alıb. “Sev və inan!” sevgisizliyi yaradan səbəblərə qalib gəlməyi, insanda aktiv q?vvə olan sevgini d?zg?n istiqamətləndirməyi və bunu həyatın b?t?n sahələrinə tətbiq etməyi aşılayan kitabdır. M?əllifə g?rə, bug?nk? cəmiyyətimizdə, x?susilə gənclərin ?z?nəinam və cəsarət m?vzularında dəstəyə ehtiyac olduğunu m?şahidə etməmək m?mk?n deyil. Bunun səbəbi ?lkəmizdə psixoloji maarifləndirmə işinin zəif olması ilə əlaqəlidir. Ceylan Mumoğlu SEVGİ və İNAM kimi əhəmiyyətli psixoloji ehkamları “xoşbəxtlik” və “uğur” hədəfinə ?atmaq ???n əsas vasitə hesab edir. Kitabın bir qismi də beyin və onunla əlaqəli məsələlərə, m?taliə vərdişinin yaradılmasına həsr olunub. Bundan əvvəl yazı?ının psixoloji-fəlsəfi elmi-xronika olan “Aydınlanma səyahəti” kitabı və “Qurbağa ?p?ş?” adlı hekayələr toplusu işıq ?z? g?r?b.

Bir xanım vaxtilə ona g?ndərilən əsrarəngiz mirvarilər və illər ?ncə itkin d?şən atası haqqında Şerlok Holmsa danışır. Bununla da Holms və dostu doktor Vatson ağlasığmaz hadisələrin ağuşuna d?ş?rlər.

Klassik ədəbiyyatımızın parlaq və təkrarolunmaz simalarından biri olan Məhəmməd F?zulinin fars dilində qələmə aldığı “Rind və Zahid” m?kalimə tərzində yazılmış bir əsərdir. Əsərdə ata və oğul arasında gedən dialoqlar m?xtəlif m?vzuları əhatə edir. Hər c?mləsində F?zuli zirvəsinin q?dsiyyətini, ucalığını əks etdirən bu m?vzular insanı bir daha ?z həqiqəti haqqında d?ş?nməyə vadar edir. Zahir-batin, ağıl-qəlb, nəfs-ruh qarşıdurmasını Rind və Zahidin dili ilə canlandıran dahi F?zuli, bununla, əslində, insanı ?z-?z? ilə qarşılaşdırır.

Bu kitabda dahi m?təfəkkir Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sinə daxil olan “Leyli və Məcnun” poeması uşaqlar ???n sadələşdirilmiş şəkildə, nəsrlə təqdim olunub. Qədim Şərqin məşhur sevgi dastanı olan “Leyli və Məcnun” Nizaminin qələmində ?lməz əsərə ?evrilib. Sən bu kitabı oxumaqla həm b?y?k şairin yaradıcılığı ilə tanış olacaq, həm də həyati məsələlərdə d?zg?n qərar vermək, d?r?st insanların əhatəsində olmaq, insanpərvərlik və xeyirxahlıq kimi keyfiyyətləri mənimsəyəcəksən. “Leyli və Məcnun” əsəri sənə saf sevgi anlayışının nə qədər həyati əhəmiyyətli olduğunu anladacaq.

G?rkəmli fransız yazı?ısı, Ədəbiyyat ?zrə Nobel m?kafatı laureatı Alber Kamyunun (1913 – 1960) yaradıcılığı b?t?n d?nyada maraq doğurur. “Yad” povestiylə tanınan yazı?ıya “Taun”, “??k?ş”, “Yaban?ı” və s. roman, povest və hekayələri, fəlsəfi esseləri b?y?k ş?hrət qazandırmışdır. Bu kitabda “Qonaq” hekayəsi və“Szif haqqında mif” essesi və “Nobel nitqi” yer almışdır. Kam? ideya yazı?ısı idi, onun hekayə və esseləri ədəbi kəşfi olan metaforalardan ibarət idi. Yaradıcılığında fəlsəfi esselərə daha b?y?k ağırlıq verən Kam? əsərlərində insan azadlıqlarını və ləyaqətini məhdudlaşdıran diktator rejimlərini, totalitarizmin m?xtəlif formalarını və saxta xristian əxlaqını kəskin tənqid etmişdi. Əsərlərində başlıca fikir ""ağ yalandan qa?maq və z?lmə qarşı m?barizə aparmaq"" olub. «„Sizif əfsanəsi“» adlı fəlsəfi essesində Alber Kam? insan m?vcudluğunu b?t?n ?mr?n? hədər işə həsr etmiş Sizifin əməyi ilə m?qayisə edirdi. M?əllif eyni zamanda o biri d?nyada vəd olunan rahatlıq haqqında xristian ideyasına qarşı ?ıxaraq həyatın mənasını Sizif əməyində – g?ndəlik işdə, bitib-t?kənmək bilməyən m?barizədə, daimi fəaliyyətdə g?r?r… Nobel m?kafatı alanda Alber Kam?n?n 44 yaşı vardı. O, yazı?ı ???n yetkinlik d?vr? sayılan yaşa yenicə qədəm qoymuşdu. Apardığı qeydlərdən və dostlarının xatirələrindən də g?r?nd?y? kimi, b?y?k planlarla yaşayırdı. Lakin bu planları həyata ke?irmək qismətində deyilmiş. Alber Kam? Nobel m?kafatı alandan ?? il sonra Fransanın cənubunda, avtomobil qəzasında həlak oldu.

Bu kitabda dahi m?təfəkkir Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sinə daxil olan “Xosrov və Şirin” poeması uşaqlar ???n sadələşdirilmiş şəkildə, nəsrlə təqdim olunub. Qədim Şərqdə ?ox yayılmış əfsanələrdən biri olan “Xosrov və Şirin” Nizaminin qələmində ?lməz əsərə ?evrilib. Sən bu kitabı oxumaqla həm b?y?k şairin yaradıcılığı ilə tanış olacaq, həm də həyati məsələlərdə d?zg?n qərar vermək, d?r?st insanların əhatəsində olmaq, insanpərvərlik və xeyirxahlıq kimi keyfiyyətləri mənimsəyəcəksən.

Dag Solstad(1941) ?ağdaş Norve? ədəbiyyatının ən parlaq n?mayəndələrindən biridir, romanları, dram əsərləri, ki?ik hekayələri ilə məşhurdur. Ədəbi yaradıcılığa Frans Kafkanın təsiriylə başlamış, absurd ?slubda ki?ik eksperimental əsərlər yaratmışdır. Sonralar ard-arda yazdığı yazdığı hekayə və novellalar ona ş?hrət qazandırmışdır. S?rrealist ?slubda yazan bu yazı?ının əsərləri qeyri-adidir, mən onu ciddi yazı?ı hesab edirəm – Haruki Murakami D.Solstad haqqında belə deyib. Həya və Dəyər romanında marksist fəlsəfəni araşdıran Yohan Kornelusenlə Elias Ruklanın dostluğundan bəhs olunur. G?nlərin bir g?n? Yohan, g?zəl arvadı Eva Lindanı və ki?ik qızı Kamilianı atıb həmişəlik olaraq Amerikaya yollanır və hava limanından dostuna zəng edərək ailəsini ona həvalə etdiyini s?yləyir. Bu xəbərdən sarsılan Elias, dostunun hərəkətinə izah tapa bilmir, lakin onun xahişini yerinə yetirir, dostunun ailəsini ?z himayəsinə g?t?r?r. Evanın g?zəlliyi qarşısında ?ox acizdir Elias, onunla evlənməyi ağlına belə gətirməkdə cəsarətli deyil. Lakin, bir m?ddət sonra Evayla evlənməli olur. İlk illər birlikdə ?ox xoşbəxt yaşayırlar. Ancaq illər ke?dikcə Eva ?z g?zəlliyoni itirir və bu g?zəlliyin arxasında g?zəl mənəviyyatın dayanmadığı ?zə ?ıxır, b?t?n bunlar Elias d?ş?nd?r?r və dərin depressiyaya salır…