книги для детей ЛитРес

Die siamesische Katze von Frau Kentling hat den seltenen Namen «Dunkelsch?n». Sie ist sehr wertvoll – und pl?tzlich verschwunden. Nun wird der Dieb gesucht. Rolf, Flipp, Gina, Betti, Dicki und Scotch-Terrier Purzel beteiligen sich daran. Und mit Hilfe des Inspektors Jenks sind sie schneller, als der Polizist. Eine spannende Sache.

Bu kitaba daxil edilmiş şeirlər və hekayələr, folklor n?munələri məktəblilərin d?nya g?r?ş?n?n formalaşmasında, biliyinin zənginləşməsində faydalı olacaqdır. Həm?inin məktəblilər Vətənimizin g?zəlliyindən, qəhrəmanlarımızın ş?caətindən bəhs edən bir ?ox maraqlı yazılarla tanış olacaqlar.

“Sirli ada” qasırğa nəticəsində qəzaya uğrayıb Sakit okeanın kimsəsiz bir adasına d?şən 5 nəfərin yaşamaq uğrunda m?barizəsindən bəhs edir. Yazı?ının kolonistlər adlandırdığı bu insanlar adadakı həyatlarından razıdırlar. Bu azad insanlar (azad yaşamağa layiq insanlar) Ri?mondda quldarların əhatəsində qalmaqdansa adada yaşamağı ?st?n tuturlar. Bu isə Amerikada vətandaş m?haribəsinin b?y?k dəhşətlərindən xəbər verirdi.Həmin namuslu insanlar vəhşi təbiəti ram edib, adanı sivil ?lkələrin kəndlərindən birinə ?evirirlər. Təsad?fən Herbertin cibindən tapılan bir buğda dənəsindən y?z kiloqramlarla taxıl yetişdirirlər. Adada xariqələr yarada-yarada vətənə qayıtmaq ?midlərini bir an olsa belə itirmirlər. Lakin həyat həmişə uğur gətirmir, nə vaxtsa verdiklərini geri alır. Piratların adaya gəlişi onları məyus edir, amma ruhdan sala bilmir. Min əziyyətlə abad etdikləri adanı onların əlindən almağa ?alışan piratlara qarşı m?barizə aparırlar. ?ox işdə olduğu kimi, bu işdə də adanın sirli hamisi onların k?məyinə gəlir, piratları məhv edir…

Yeni d?vr Bel?ika milli ədəbiyyatının banisi sayılan Şarl de Koster ?z yaradıcılığı ilə ədəbiyyata demokratik ideyalar gətirmişdir. Əslən flamanq olan, ?z? də fransız dilində yazıb-yaradan g?rkəmli sənətkar b?t?n yaradıcılığı boyu zəngin folklordan istifadə etmişdir. Yazı?ının təqdim olunan «Ulenşpigel və Lamme Qudzak əfsanəsi» Avropa xalqlarının bir ?oxunun folklorunda rast gəlinən xalq yaradıcılığı motivləri əsasında qələmə alınmış bir romandır.

Hindistandan Kanadaya gedən y?k gəmisi i?indəki b?t?n canlılarla birlikdə batır. Bir xilasetmə qayığı ucsuz-bucaqsız Sakit Okeanın ortasında yalnız qalır. Gəmidən sağ qalanlar bir kaftar, bir zebra, bir oranqutan, Ri?ard Parker adlı 300 kiloqramlıq bir Benqal pələngi və Pi adlı 16 yaşlı bir uşaq olur. Pi`nin heyvanxana idarə edən ailəsi isə gəmi ilə birlikdə suda batır. Pi yanındakı heyvanlarla birlikdə həyat uğrunda m?barizə aparmağa başlayır. Qayıqda pələnglə tək qaldıqda onunla razılaşmağın və dil tapmağın yollarını axtarmağa başlayır. Qeyri-adi səfər zamanı Pi m?c?zəli bir ada ilə də qarşılaşır…

Tom Soyyerin macəraları – Mark Tvenin 1876-cı ildə ?ıxan romanıdır. Kitabda Tom Soyyer və ən yaxın dostu Heklberri Finn'in Missisipidə başlarına gələn bir-birindən maraqlı macəralardan danışılır. Macəra axtaran uşaqlar kimsəsiz adada tufana d?ş?rlər, geri qayıdanda isə ?zlərinin dəfn mərasiminə gəlib ?ıxırlar. Tomla Hekin qəbiristanlıqda təsad?fən şahidi olduqları bir qətl hadisəsi onların sonrakı taleyinə həlledici təsir g?stərir. Uşaqlar işin ?st?n? a?maqla nahaq yerə dar ağacına s?r?klənən g?nahsız insanı xilas edirlər. Bu isə sonradan onların təqib olunmasıyla nəticələnir. Uşaqları izləyən qatil sonda ?z? qurbana ?evrilir. Qatili g?dən dostlar qorxunc cinayətlərin qarşısını alırlar. Romana aid bir ne?ə dəfə film və cizgi filmləri ?əkilib.

Yanuş Kor?ak , əslində Henrik Qoldşmit, həm?inin Qoca Həkim və ya Cənab Həkim kimi tanınan – həkim, pedaqoq, yazı?ı, publisist, ictimai xadim və Polşa Ordusunun zabiti olmuşdur. Yenilik gətirən pedaqoq, tərbiyənin nəzəriyyə və təcr?bəsi haqqında nəşrlərin m?əllifidir. Uşaqların h?quqlarına və tam h?quq bərabərliyinə dair fəaliyyətin m?jdə?isi idi. Uşaq evinin direktoru olaraq uşaq dostyana məhkəməsini təşkil etdi. Burada uşaqlar ?zləri tərəfindən irəli s?r?lm?ş məsələləri m?zakirə edirdilər. Onların, həm?inin ?z tərbiyə?ilərini də məhkəmə qarşısına gətirmək imkanları var idi. “G?zəl insan, məşğul olduğu uşaq və gənclərə inanan, intizam, həm?inin b?y?k məsuliyyət tələb edən ən ?ətin məsələləri belə onlara etibar edəcək qədər cəsarətli idi” – Kor?ak tərəfindən təsis və idarə olunan Uşaq Evini tez -tez ziyarət edən məşhur İsve?rə pedaqoqu, Jean Piaget Kor?ak haqqında deyirdi. Kor?ak uşaqlar tərəfindən g?ndərilən materiallar əsasında hazırlanan və əsasən, uşaq oxucusuna y?nəldilən ilk “Qısa x?lasə” adlı jurnalını yaratmışdır. Uşaq psixologiyası və inkişafı, həm?inin tərbiyə diaqnostikası sahəsində araşdırmalarının təşəbb?s??lərindən biri di.

""Yaşıl mezoninlərdən olan Anya"" Kanada yazı?ısı Lyusi Montqomerin ilk və ən tanınmış romanıdır. Əsər 1908-ci ildə işıq ?z? g?rm?şd?r və ingilis dilli uşaq ədəbiyyatının 20-ci əsrin ortalarına aid ən ?ox tanınmış yaradıcılıq n?munələrindən olmuşdur. Romandakı hadisələr XIX əsrin sonlarında cərəyan edir. Şahzadə Eduard adasında Avonlee kəndində m?c?zəvi adlı «„Yaşıl Mezonin“» evində yaşayan Marilla və Metyu Kasbert adlı, tənha yaşayan, orta yaşlı qardaş və bacı uşaq evində olan oğlanı ?vladlığa g?t?rmək istəyirlər ki, fermada onlara k?məklik etsin. Amma anlaşılmazlıq nəticəsində onlara oğlan deyil, ş?hrətpərəst Enn Şirli adlı qız ?vladlığa verilir. Ağıllı, canlı Enn hamının sevincli olmasını istəyir, o ?ox s?hbətcildir, amma zahiri g?rkəmində ?ox şey onu məyus edir (məsələn, onun odlu-k?rən sa?ları). Marilla onun tərbiyəsini ciddi qəbul edilir və Metyunu buna m?daxilə etməməyə ?ağırır. Qız b?y?y?r, lakin onda uşaq səmimiliyi və ?ılğınlıq əvvəlki kimi qalır.

Aleksandr Belyaevin ən ?ox tanınmış əsərlərindən olan «Professor Douelin başı» illərdir ki, gələcəyin elm d?nyasına elmi əxlaq dərsi ke?ir. İllər ke?sə də aktuallığını itirmir. Baş ayrılıqda bədənsiz ?z m?vcudluğunu təmin edə bilərmi? Professor Douel ???n bu sadəcə elmi məqsəd daşıyır, amma professor Kern ???n isə ş?hrətpərəstlik xəstəliyi ?z s?z?n? deyir. Yazı?ı m?mk?ns?z? m?mk?n edib onun nəticələrini dəyərləndirməyə ?ağırır. Birnəfəsə oxunan «Professor Douelin başı» bəzi məqamlarda qorxulu, bəzi məqamlarda mehriban və səmimi, bəzi məqamlarda isə g?lməli x?susiyyətləri ilə d?nya ədəbiyyatında ?z yerini tutmuş əsər hesab olunur. Ən əsası isə bu o əsərlərdən biridir ki, oxumağa başladıqdan sonra yalnız son səhifələrdə real həyata qayıda bilirsən və əsərin yaratdığı xoş təəss?ratlar uzun m?ddət ?z təsirini g?stərir. M?xtəlif insanların baş və bədənlərinin yer dəyişməsi, oxucuya yeni və inanılmaz d?ş?ncə ?f?qləri bəxş edir. Yazı?ı bunu yaxşı təsvir edir və oxucunu d?ş?nd?rməyə ?alışır. Elm adamlarının hansı məqsədlər ???n ?alışdıqlarının, hansı sosial təbəqələrin «baş» formasındakı həyatlarının necə olacağı (bir n?v d?ş?ncə tərzlərinin), xəstəlik və ?ətinliklərlə m?barizə yolları, ?l?mə qalib gəlmək kimi n?anslar ?ox b?y?k maraq kəsb edir. Həyəcanverici s?jet, elmi nəaliyyətlər və onların elmi və əxlaqi nəticələri, satqınlıq, səmimilik, vicdan kimi elementlər romanı izah etməyə kifayət edir.

Azərbaycan nağılları – Azərbaycanın şifahi xalq ədəbiyyatının epik n?v?nə aid janr. Azərbaycan nağılları Azərbaycan xalqının d?nya g?r?ş?n?, həyata m?nasibətini, z?lmə qarşı m?barizəsini, gələcək ???n arzularını və inamını əks etdirən şifahi xalq ədəbiyyatının ?ox qədim və geniş yayılmış n?vlərindəndir. Azərbaycan nağıllarını m?vzularına g?rə bir-ne?ə hissəyə b?lmək olar: Heyvanlar haqqında olan nağıllar: M.Təhmasibin fikrincə bu n?v nağıllar ən qədim nağıllardır. Qədim insanlar bəzi heyvanlara ecazkar varlıq kimi baxıb onları m?qəddəsləşdirmişlər. Totem və tetemizim də belə yaranmışdır. Azərbaycan nağıllarının ?oxunda totem heyvanlara rast gəlmək olar. ’’G?y?ək Fatma’’, ’’Fatmanın inəyi’’, ’’Ov?u Pirim’’ və qeyri. «„G?y?ək Fatma“» , «„Fatmanın inəyi“» Heyvanlara aid olan nağılların i?ərisində b?y?k bir qismini alleqorik nağıllar təşkil edir. ’’Şəngilim, Ş?ng?l?m, Məng?l?m’’ və s. Sehirli nağıllar – Bu nəğıllarda qəhrəmanlar sehr, cadu, əfsun və əfsanəvi k?mək?ilərlə d?şmənə qarşı m?barizə aparır. Məs. ’’Sehirli ?z?k’’, ’’Şəms və Qəmər’’, ’’Məlikməmməd’’ və s. Tarixi nağıllar – Bu nağılların qəhrəmanı tarixi şəxsiyyət, h?kmdar, xalqın qəhramanı və ya məşhur bir sənətkardır. Məs. ’’İsgəndər və fağır’’ ’’Saleh və Valeh’’, ’’?? bacı’’ və s. Məişət nağılları – bu n?v nağıllar daha real və xalqın ictimai və məişət problemləri ilə daha bağlıdırlar. Məs. ’’Hacının k?pəyi’’, ’’Yeddi qardaş bir bacı’’, ’’Dərzi şagirdi Əhməd’’ və s. lk xalq nağılları e.ə. 6-7-ci əsrlərdə yaranmışdır. Azərbaycanın m?xtəlif mədəniyyətlərin kəsişdiyi bir coğrafi məkanda yerləşməsi nəticəsində yaranan ?z?nəməxsus x?susiyyət ?z?n? xalq nağıllarında daha aydın surətdə əks etdirir. Azərbaycan nağıllarında həm şərq, həm də yunan-ellin və ərəb mədəniyyətlərinin izlərinə rast gəlmək m?mk?nd?r. Azərbaycanda nağıllar əsrlər boyu şifahi formada nəsildən-nəslə ?t?r?lm?ş və yalnız 20-ci əsrin əvvəlllərində yazılı şəkildə qeydə alınmışdır. Avropa nağıl mədəniyyətində olduğu kimi, Azərbaycan nağılları da nəsihətverici xarakter daşıyır. Qəhrəmanları heyvanlar olan nağıllarla yanaşı, mifik xarakterlər və fantastik elementlərlə zəngin nağıllara da rast gəlmək m?mk?nd?r. Nağıllarda hər zaman Azərbaycan xalqının g?ndəlik məişət həyatı əks olunur.

Hər şey qolundakı saatına baxa-baxa harasa tələsən qəribə geyimli dovşanla başladı. Dovşanın arxasınca gedən Alisa bir də g?z?n? a?ıb g?rd? ki, qeyri-adi, fantastik bir diyara d?ş?b. Yeyib-i?diyi hər şey onu ya həddən artıq balaca, ya da div kimi b?y?k edirdi. G?z yaşlarından yaranmış dənizdə boğulmaqdan g?clə qurtulan Alisa g?lməli bir ?ay qonaqlığına gəlib ?ıxdı, amma onu qarşıda hələ ?ox macəralar g?zləyirdi… Əsl adı ?arlz L?tvi? Do?stlant olan bu məşhur ingilis yazı?ısı b?t?n d?nyada L?is Keroll (1832-1898) adı ilə tanınır. Oksford Universitetinin pofessoru olan Keroll, 40 ilə yaxın riyaziyyat m?əllimi işləyib. Bir g?n o, dostunun Alisa adlı qızını əyləndirmək ???n qoşduğu əhvalatları kitab halında toplamaq qərarına gəldi və nəticədə d?nya oxucusu ədəbiyyat tarixinin ən maraqlı uşaq romanını tanıdı.

İlk dəfə 1911-ci ildə nəşr olunmuş bu hekayədə britaniyalı valideynləri ilə birlikdə Hindistanda yaşayan 10 yaşlı dəcəl qız Meri Lennoks haqqında danışılır. Valideynləri ona ?ox da diqqət yetirmirlər və nəticədə, o, kobud və dikbaş biri olur. Valideynləri yoluxucu xəstəliyə tutulub ?ld?kdən sonra qız İngiltərəyə dayısı -Ar?ibald Kreyvenin yanına g?ndərilir. Meri qulluq?ularla dost olur və malikanədəki «sirli bağı» kəşf edir. Elə ki, bağa daxil olur, o, daha dərin bir sirrin ?st?n? a?ır -dayısının şikəst oğlunu tanıyır, nəcib ?nsiyyəti ilə onu həyata qaytarır. Kitabda itki, qorxu və sağalmanın psixoloji aspektləri vurğulanır. Əsər, əsasən, yeniyetmə və gənclər ???n nəzərdə tutulmuş olsa da, hazırda 20-ci əsrin ən yaxşı uşaq kitablarından biri kimi qəbul olunur.

Məşhur Danimarka yazı?ısı Hans Xristian Andersenin b?t?n d?nyada ş?hrət qazanmış ecaskar nağılları, sehrli rəvayətləri və hekayələri indi də uşaqlar tərəfindən ?ox maraqla oxunur. Andersenin təsvir etdiyi qəhrəmanlar sevilməyə və təqlid edilməyə b?t?nl?klə layiqdirlər. Oxucu bu surətlərdən ?ox şey ?yrənə bilir. O, b?t?n əsərlərində qo?aqlığı, cəsarətliliyi, igidliyi təlqin edir, insana bədbəxtlik gətirən b?t?n şər q?vvələrə qarşı isə dərin nifrət hissi oyadır…

Михаил Зощенко (1894—1958) – известный русский писатель, мастер юмористической прозы. В книге собраны веселые и поучительные рассказы о тех временах, когда автор сам был мальчишкой. Ведь Леля – сестра писателя, а Минька – он сам. С этими неугомонными детьми не соскучишься! Продать калоши гостей, чтобы купить мороженое? Пугать прохожих коробкой с лягушкой? Отправиться в путешествие в поисках индейцев? Через шалости и приключения юные герои познают мир, учатся быть добрыми и смелыми, брать ответственность за свои поступки. Книга подходит для чтения со взрослыми и для самостоятельных занятий в школе и дома. В состав сборника входят произведения, включенные в школьную программу: «Калоша», «Ёлка», «Золотые слова» и др. О ДЕТЯХ Трусишка Вася Умная Тамара Интересный рассказ Показательный ребёнок Глупая история Любимое занятие Бедный Федя Самое главное ЛЕЛЯ И МИНЬКА Елка Калоши и мороженое Бабушкин подарок Не надо врать Тридцать лет спустя Находка Великие путешественники Золотые слова РАССКАЗЫ О МИНЬКИНОМ ДЕТСТВЕ. ОТРЫВКИ ИЗ ПОВЕСТИ «ПЕРЕД ВОСХОДОМ СОЛНЦА» В зоологическом саду Гроза Так просто Я не виноват Учитель истории Муза Хлорофилл У бабушки Закрывайте двери У калитки Это недоразумение Снова неприятности Пуд железа УМНЫЕ ЖИВОТНЫЕ Умный гусь Умная кура Глупый вор и умный поросёнок Очень умная лошадь Умная птичка Умная собака Сравнительно умная кошка Очень умные обезьянки ХИТРЫЕ И УМНЫЕ Вот какие бывают мышки Попалась, которая кусалась Ученая обезьянка Умная белка Еще одна умная белка Интересно придумала Пора вставать! В гостях у клоуна

D?nya ədəbiyyatının bir ?ox n?mayəndələri ?z yaradıcılıqlarında nağıl janrına da geniş yer vermiş, yazılı ədəbiyyatın bu şəklində uşaqların indi də sevə-sevə oxuduqları qiymətli əsərlər qələmə almışlar. D?nya ş?hrətli portuqaliyalı yazı?ı Joze Qomes Ferreyranın, sehrli nağıllar aləminin ab-havasının ustalıqla canlandıran parlaq “”Cəsur Joanın qəribə macəraları” adlı nağıl-romanı da bu qiymətli əsərlər cərgəsindədir. Bu kitab bəşəriyyətin bug?nk? problemlərinə həsr olunmuş real-əfsanəvi nağıldır. Ənənəvi nağıl ?slubuna uyğun olaraq fantastik, əfsanəvi formada yazılsa da, burada bug?nk? bəşəriyyəti narahat edən problemlərin əksər hissəsi tam reallıqla təsvir edilmişdir.

Ələviyyə Babayevanın uşaqlar ???n yazdığı hekayələrində xalqlar dostluğu, uşaqların y?ksək təhsil uğrunda m?barizəsi, səmimi yoldaşlıq m?vzuları əsas yer tutur. Bu əsərlərdə sırf nəsihət?iliyə, quru didaktizmə rast gəlinmir. Əxlaqi nəticə təsvir olunan hadisələrlə ?zv? surətdə bağlı olur. Təsvir boyu yazı?ı ibrətli nəticələr ???n zəmin hazırlayır. Bu əsərlərdə yazı?ı əməyə məhəbbət, b?y?klərə h?rmət, hər şeyi tez ?yrənmək həvəsi, oyuncaqlarla rəftarı ?n plana ?əkir, dostluğa sədaqət, heyvanlara və təbiətə qayğı kimi m?sbət keyfiyyətlər aşılayır. Bu hekayələrdə qoyulan məsələlərin bədii həlli g?stərir ki, yazı?ı uşaq psixologiyasına dərindən bələddir. Onun “Sehrli pillələr”, “Təzə il”, “S?sən s?nb?l”, “Sən Laləyə oxşama”, və s nağılları ?z yığcamlığı, dərin ictimai mənası, tərbiyəvi əhəmiyyəti ilə diqqəti cəlb edir.

1977-ci ildə yazılmış “Dəniz kənarıyla qa?an Alabaş” əsərində d?rd ov?unun dənizə ?ıxmasından, hadisələrin onların g?zlədiklərindən tamamilə fərqli cərəyan etməsindən və Kirisk adlı oğlanın ke?diyi ağır sınaqlardan bəhs olunur.

Kitabda sehirli nağıllar seriyasından 9, heyvanlar haqqında nağıllar seriyasından 40 adda nağıl toplanıb.

Сказка о том, как два маленьких существа отправились посмотреть мир. Во время путешествия они многое увидели, кое-что поняли и, конечно, подружились.

Əgər təbiətin sərt ?z? g?r?nərək dəryanı təlat?mə gətirərsə, Qocanın taleyi əbədi sularda qərq olar. Bununla da, solğun ?ıraqların ş?lələri altında m?rg? vuran qəsəbəsi ???n bir ne?ə yoxsul xatirələr saxlamış olar. Əslində həyatın g?r?nməyən əsrarı da Qocanın bu m?hakimə və m?lahizələrindədir. ?z?ylə filosofsayağı ?nsiyyət qurması onu g?stərir ki, biz bu uzaq səyahəti təkcə Qocanın yaşamaq haqqına bağlamalı deyilik. Təsvirə sığmayan davranışlar və m?hakimələr hadisələrin məzmununa dinamiklik və dolğunluq gətirir. Doğrudur, burada yoxsulluq və təbiilik, ?lviyyət və yaşamaq əlacsızlığı ?z-?zə dayanır. Yaşamaq, m?vcud olmaq istəyi insanı əlacsızlaşdırır. O, ali səviyyələrə qalxmaq istəyir, ancaq yaşamaq, yəni cismani həyat onun ayağından tutub dala ?əkir. İnsan ?z həyati istəklərinin dalınca qoşduqda ?lviyyətdən uzaq d?ş?r. əlacsızlıq ucbatından ali duyğularından ke?məli olur. Bunu biz balıq?ının ?z dilindən də eşidirik: «Balıq?ı olmağım bir yandan ?ld?rmək ???nd?rsə, o biri yandan ??rək ağacımdır». (Həmin əsərdən).

Азербайджанские сказки – произведения устного творчества азербайджанского народа. Они разнообразны по содержанию и богаты по форме. В азербайджанских сказках нашло отображение прошлое азербайджанского народа, его духовно-моральные и общественно-философские воззрения. Лейтмотив ряда волшебных сказок составляют борьба против местных и иноземных угнетателей.

Şerlok Holms ingilis yazı?ısı Artur Konan Doylun (1859–1930) yaratdığı xəfiyyə obrazıdır; ilk dəfə onun haqqında 1887-ci ildə yazılmış “Al tonlarda et?d” povestində məlumat verilmişdir. Holms Londonda Beyker-strit ?nvanında yaşayır və B?y?k Britaniya boyu cinayətkarları təqib edir, dolaşıq cinayət işlərinin ?st?n? a?ırdı. Şerlok Holms obrazının prototipi tibb məktəbində oxuyarkən Konan Doyla dərs demiş ekssentrik doktor Cozef Bell olmuşdur. Holmsun məşhur deduksiya qabiliyyəti də Bellin xəstələrin diaqnozunu m?əyyənləşdirmək ???n istifadə etdiyi qeyri-adi metodlardan yaranıb. Şerlok Holmsun əksər macəraları onun dostu doktor Uotsonun dilindən təsvir edilir. ?mumilikdə Konan Doylun qələmindən 4 belə povest və 56 ki?ik hekayə ?ıxıb ki, onlar da Holmsun 1878–1914-c? illərdəki fəaliyyətini əhatə edir. Şerlok Holms obrazı b?t?n d?vrlərin ən ?ox ekranlaşdırılmış obrazlarından biri sayılır. Belə ki, Holms haqqında indiyə qədər 200-dən ?ox film ?əkilib. Şerlok Holms obrazının məşhurluğu və oxucu k?tləsi ?zərində təsiri o qədər b?y?k idi ki, Konan Doylun ?l?m?ndən sonra da m?xtəlif yazı?ılar Holmsu ?z əsərlərinin qəhrəmanı şe?məkdə davam edirdilər. Bunlardan ən əsası isə yazı?ının oğlu Adrian Konan Doylun (1910–1970) Con Dikson Karr (1906–1977) ilə birlikdə qələmə aldığı “Şerlok Holms macəraları”dır. Artur Konan Doylun bu kitabında “Alabəzək lent”, “G?y yaqut”, “Boskomb dərəsinin sirri”, “Holmsun son əməliyyatı”, “Boş evin sərg?zəşti” adlı hekayələri yer alıb. Bu hekayələrdə Məşhur xəfiyyə Şerlok Holms və onun dostu Doktor Uatsonun səylə araşdırdığı bir-birindən maraqlı hadisələrin, m?əmmalı cinayətlərin ?st?n?n a?ılması prosesinin şahidinə ?evriləcəksiniz.

Rafiq Ağayevin bu kitabındakı hekayə və nağılların m?vzusu k?rpələrin və ki?ikyaşlı məktəblilərin həyatından g?t?r?lm?şd?r. Bu əsərlərin qəhrəmanları Nigar, Yal?ın, ?lkər, Erkin, Tuncəl, Biləyən, Gop?u və başqaları ağıllı , mehriban, g?z?a?ıq uşaqlardır. Onlar təbiəti, quşları, heyvanları sevir, yaşıllığın qorunmasında yaxından iştirak edirlər… Bu balaca uşaqların dili ilə m?əllif sanki b?y?klərə də bir ismarıc ?atdırmış olur.

Kitaba d?nya xalqlarına zəngin bir irs qoyub getmiş ellinlərin – qədim yunanların mifologiya qəhrəmanlarından Yazon və Herakl haqqında əsatirlər daxil edilmişdir. Birinci əsatirdə qızıl yun dalınca Kolxidaya yollanan arqonavtlar və onların baş?ısı Yazondan danışılır… İkinci əsatirdə isə yunan miflərinin ən g?cl? qəhrəmanlarından olan Heraklın on iki qo?aqlığından bəhs edilir.Hər iki əsatirdə Elladanın qəhrəmanları obrazı ilə qədim d?nyanın idealları əks olunmuşdur.

Kitaba 7 nağıl daxil edilib. Kitab əsasən 10-16 yaş qrupu olan uşaqlar ???n nəzərdə tutulub.

S?leyman Sani Axundovun “Qaraca qız” əsəri həm sənətkarlıq, həm də məzmun baxımından Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının nadir incilərindəndir. Əsər bədii-estetik təsiri ilə yanaşı, məktəb yaşlı uşaqların psixoloji tərbiyəsində m?h?m əhəmiyyətə malikdir. G?rkəmli yazı?ının «Qorxulu nağıllar» silsiləsinə daxil olan əsərlərindən biri də «Qaraca qız» hekayəsidir. Əsərin əsas qəhrəmanı Qaraca qızdır. Yaşının az olmasına baxmayaraq, Qaraca qız ?ox zirəkdir. Bu qız ki?ik yaşlarından bərkə-boşa d?şm?ş, həyatın hər ?ətinliyinə d?zm?şd?r. Valideynlərini itirən Qaraca qız bir qara?ı ailəsinin himayəsində qalır. Burada onun həyatı he? də xoş ke?mir, d?y?l?r, incidilir. O, əzab-əziyyətə qatlaşaraq pul qazanır. Sonradan bir təsad?f Qaraca qızı varlı-hallı H?seynqulu ağa ilə rastlaşdırır. H?seynqulu ağa onu meşədən ?z evinə gətirir. D?ş?nmək olardı ki, bundan sonra tale bu məsum qızın ?z?nə g?ləcək, o daha he? bir ?ətinliklə ?zləşməyəcək. Lakin belə olmur. K?bar cəmiyyətin təmsil?iləri ilə sadə insanların həyat tərzi, mənəvi d?nyası arasındakı fərq Qaraca qızın sonrakı həyatında ?z əksini tapır, onun faciəsinə səbəb olur. Qaraca qız H?seynqulu ağanın evinə gəldiyi ilk g?ndəcə onun qızı Ağca ilə tanış olur. Onun həmyaşıdı, «xanım» deyə ?ağrılan Ağcanın həyatı bambaşqadır – uşaqlıqdan naz-nemət i?ində b?y?m?ş, hər c?r qayğı ilə əhatə olunmuşdur. Qızların həyat şəraiti kəskin fərqlənsə də, onlar bir-birinə mehribanlıq g?stərir, bir yerdə olmağa ?alışırlar. Lakin Ağcanın anası Pəricahan xanım Qaraca qıza həqarətlə baxır və qızının onunla dostluq etməsini ailəsinə rəva bilmir. Beləliklə, Qaraca qızı Ağcadan ayırırlar. O vaxtdan Qaraca qız bağban Piri babanın yanında yaşayır. Piri baba kasıb olsa da, cəsarətlidir, he? kimdən qorxmur. O, Qaraca qızı səmimiyyətlə qəbul edir və ona mehribanlıq g?stərir. Əsərdə təsvir olunan qara k?pək də Piri baba ilə Qaraca qızın dostluğunu tamamlayır. Ağıllı heyvan Piri babadan sonra yalnız Qaraca qızın s?z?nə itaət edir. Əsərdə Qaraca qız dostluğuna sadiq qalır. O, mehribanlıq g?stərdiyi Ağcanı ?l?mdən qurtarmaq ???n həyatını qurban verməkdən belə ?əkinmir. Dostu Ağcanın qanından zəhəri soraraq onu ?l?mdən qaytaran Qaraca qızın ?z? həyata g?zlərini əbədilik yumur. Qaraca qızın həyatdan erkən getməsi Piri babaya ?ox ağır gəlir və o, bunu daxmasının səadət quşunun u?masına bənzədir.

M?əllif 1912-1914-c? illərdə “Qorxulu nağıllar” adı altında “Əhməd və Məleykə”, “Abbas və Zeynəb”, “Nurəddin”, “Qaraca qız”, “Əşrəf” hekayələrini yazıb. Bu hekayələrdə valideynlərini itirmiş uşaqların acı taleyindən s?hbət a?ılır. Hekayələrdən ??? Hacı Səmədin adından s?ylənilir. Onun oğlu Məmmədə və qızı Fatiməyə danışdığı qorxulu əhvalatlar uşaqları dəhşətə gətirir. “Qorxulu nağıllar” adı təəcc?b doğurmamalıdır. M?əllif bu barədə yazıb: “Bu hekayələr həqiqətən də qorxulu idi. Lakin onlar uşaqları qorxutmur, onlara həyat həqiqətlərini, həyatın işıqlı və qaranlıq tərəflərini a?ır, xeyirxahlığın təntənəsini əks etdirirdi”.

B?y?k rus təmsil?isi İvan Krılovun təmsillərinin əsas x?susiyyətləri onların tənqid və nəsihətdən ibarət olmasıdır. Bu təmsillərdə gərgin əməyin, ?alışqanlığın, d?zl?y?n, yaxşı əməllərin, mərdliyin həyatda ən vacib olduğu d?nə-d?nə aşılanır. Krılov satirik bir məktəb ke?diyindən təmsillərinə də satirik bir əsər n?v? kimi baxmışdır.

Bu kitabda Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının ilk kamil n?mayəndələrindən olan Abdulla Şaiq və Abbas Səhhətin uşaqlara həsr olunmuş şeirləri toplanmaşdır. Abdulla Şaiqin şeirlərinin başlıca m?vzusu heyvanlar aləmi idi. Burada birinci n?vbədə ev quşları və ev heyvanları (“Xoruz”, “Ke?i”, “Uşaq və dovşan”, “Yetim c?cə”, “Təpəl kəlim”, “Dovşan”, “Bir quş, “Quzu” və b.) şairin qələmində yeni-yeni obrazlara uşaqların əyləncəsinə ?evrilirdi. Şairin heyvanlar aləminə tez-tez m?raciət etməsi təbii idi. Belə ki, balacalar adətən heyvanların məişətinə daha ?ox maraq g?stərir, onlarla əylənməyi, təmasda olmağı, onları ?z oyunlarına cəlb etməyi sevirlər. Kənd məişətinə yaxşı bələd olan Abdulla Şaiq ev heyvanlarının hər birini ?z təbiətinə, fərdi davranış və əlamətlərinə g?rə təsvir etmişdir. A.Səhhətin də yaradıcılığında uşaq əsərləri ?z təbiiliyi və səmimiliyi ilə əks olunmuşdur. Lirik şeirləri, mənzum hekayələri, nəğmələri, təmsilləri, pyesləri, Rus və Qərb ədəbiyyatından elədiyi tərc?mələr A.Səhhətin uşaq ədəbiyyatına dərin bələd olmasını g?stərirdi. “Ata və oğul”, “Ana və bala”, “Ana və uşaq”, “İki uşaq”, “Məktəb şagirdi”, “Tənbəl” şeirlərində A.Səhhət ən əvvəl uşaqları məktəbə, təhsilə, elm və maarifə ?ağırırdı. Bunu uşaqların təbii həvəsinin nəticəsi kimi ifadə edir.

Balaca şahzadə (fr. Le Petit Prince) – Antuan de Sent-Ekz?perinin ən məşhur əsəri, alleqorik hekayədir. İlk dəfə 6 aprel 1943-c? ildə Nyu-Yorkda ?ap olunub. Kitabda şəkilləri Ekz?peri ?z? ?əkib. Bu ill?strasiyalar kitabın ?z? qədər məşhurdurlar, m?əllifin ?z? və baş qəhrəmanlar tez-tez şəkillərə m?raciət edir və hətta m?bahisə edirlər. Unikal şəkillər hamıya aydın olan universal vizual leksikonun bir hissəsi olur və dil baryerini aradan qaldırırlar.

Bu әsәrdә Gerasim adlı Rus kәndlinin taleyindәn s?z a?ılır. Gerasim lal vә kar olsada ?ox g?cl? adam olur. Rusiyanın kәndindә yaşayır. Bir g?n kәndә Bir imkanlı qadın gәlir. Qadın kәnddәn gedәndә Mindiyi arabanın tәkәri Pal?ığa batır. Qadın k?mәk istәyir ancaq he?kim k?mәk edә bilmir. Bu zaman Gerasimi K?mәyә ?ağırırlar Gerasim gәlib Arabanı pal?ıqdan ?ıxardır. Qadın Gerasimi ?ağırır yanına ancaq Gerasim eşitmir. Sonra Gerasimә deyirlәr qadın sәni ?ağırır Gerasim gәlir qadının yanına Qadın Gerasimә Tәşәkk?r edib Pul verir. Sonra Gerasimi ?z? ilә aparır Moskvaya. Moskvada Gerasim S?p?rgә?i işlәyir. Bu Zaman O Tatyana adlı Qadını sevir. Ancaq Deyә Bilmirki «„Mәn Sәni sevirәm“» Hәm danışa Bilmәdiyindәn hәmdә Qadından qorxduğu ???n. Qadınsa D?ş?ncәsiz olduğuna g?rә Tatyananı i?ki i?әn Bir şәxsә verirki Bәlkә Tatyanayla evlәnsә i?kini atar. Kişi Tatyanayla evlәnsә dә i?kini tәrgitmir birazda ?ox i?ir. Gerasimsә tәk qalır. Bir g?n Gerasim dәniz kәnarına gedir g?r?r dәnizin qırağında balaca it var. iti g?t?r?b gәtirir. itә yemәk verir, ?imizdirir, itin adını MUMU qoyur. Bir g?n qadın Bu iti g?r?b deyir: o iti gәtirin yanıma. iti gәtirirlәr. qadının әvvәl itdәn xoşu gәlir. Sonra it qadını g?rәn kimi h?rmәyә başlayır. Sonra qadın deyir: rәdd edin bu iti burdan. iti aparıb başqa bir şәxsә satırlar. Sonra Gerasim gәlib g?r?r ki it yoxdur. Gerasim Hamıya deyir: MUMU Adamlar Gerasimi başa d?şm?rlәr. Gerasim b?t?n gecәni yatmır. Sonra birdә g?r?r MUMU Burdadır. Gerasim ?ox Sevinir. Sonra Gerasim g?r?r ki Bunlar iti ?ld?rmәk istәyir. Ona g?rә iti dә g?t?r?b gedir dәniz kәnarına. iti dәniz kәnarına qoyub gedir ?z doğma kәndinә. Nağılın sonu bax belә bitir.

“Sirli ada” qasırğa nəticəsində qəzaya uğrayıb Sakit okeanın kimsəsiz bir adasına d?şən 5 nəfərin yaşamaq uğrunda m?barizəsindən bəhs edir. Yazı?ının kolonistlər adlandırdığı bu insanlar adadakı həyatlarından razıdırlar. Bu azad insanlar (azad yaşamağa layiq insanlar) Ri?mondda quldarların əhatəsində qalmaqdansa adada yaşamağı ?st?n tuturlar. Bu isə Amerikada vətandaş m?haribəsinin b?y?k dəhşətlərindən xəbər verirdi.Həmin namuslu insanlar vəhşi təbiəti ram edib, adanı sivil ?lkələrin kəndlərindən birinə ?evirirlər. Təsad?fən Herbertin cibindən tapılan bir buğda dənəsindən y?z kiloqramlarla taxıl yetişdirirlər. Adada xariqələr yarada-yarada vətənə qayıtmaq ?midlərini bir an olsa belə itirmirlər. Lakin həyat həmişə uğur gətirmir, nə vaxtsa verdiklərini geri alır. Piratların adaya gəlişi onları məyus edir, amma ruhdan sala bilmir. Min əziyyətlə abad etdikləri adanı onların əlindən almağa ?alışan piratlara qarşı m?barizə aparırlar. ?ox işdə olduğu kimi, bu işdə də adanın sirli hamisi onların k?məyinə gəlir, piratları məhv edir…

Bu g?n Azərbaycan poeziyasının incisi, ?lməz şairimiz Mikayıl M?şfiqin doğulduğu g?nd?r. Hər sabah, g?n doğar-doğmaz, Qaranlığı boğar-boğmaz, Ке?i yatağından durub, Şəng?l?n halını sorub, Ş?ng?lə nəzər salardı, Məng?ldən ?p?ş alardı. Qapıları g?lə-g?lə Bağlayıb ?ıхardı ??lə. Hamımızın sevə-sevə oxuduğu və dinlədiyi bu sətirlər şair Mikayıl M?şfiqin “Şəng?l, Ş?ng?l, Məng?l” mənzum nağılındandır. O, qısa ?mr?nə baxmayaraq, maraqlı və orijinal əsərləri ilə ədəbiyyatımızda dərin iz qoyub. Mikayıl M?şfiqin mənzum nağılı bu g?n də azyaşlılar ???n, həm?inin b?y?klər ???n də olduqca maraqlıdır. Ana ke?inin apardığı m?barizə və sonda bu m?barizədə canavara qalib gəlməsi, bir n?v xeyrin şər ?zərində qələbəsini xatırladır.