Mir Cəlalın «Dirilən adam» romanı Azərbaycan zəhmətkeşlərinin Sovet hakimiyyəti uğrunda qəhrəman m?barizəsinə həsr olunmuşdur. Yoxsul kəndli Qədirin şəxsi həyatı və ailəsinin taleyi əsərdə g?rkəmli yer tutur. Onun ictimai haqsızlığı tədricən dərk etməsi, şəhərdə mənəvi cəhətdən yetkinləşməsi, daha sonra «kəndin harayına» gəlməsi – belə bir həyat və m?barizə yolu təsvir olunmuşdur. Bir par?a ??rək ???n ?z evindən, ailəsindən didərgin d?şən Qədirin faciəsini g?stərmək ???n yazı?ı onu kənd y?zbaşısı Bəbirbəylə ?z-?zə gətirir, şəhər həyatı i?ərisində, z?lmdən, əsarətdən cana doymuş yoxsullar arasında təsvir edir, bununla da m?savat ?zbaşınalığı d?vr?ndə kəndlinin narazılılığını, məhrumiyyətini, q?ssə və peşiman?ılığını, arzu və xəyallarını g?stərməyə ?alışır. Bəbirbəy Qumruya təsəlli verərkən Qədirin qətlini «millət yolunda ?lən şəhid» kimi qələmə verir, m?htəkir Hacı H?seyn evi m?zayidəyə qoyulan Qumruya verdiyi ne?ə g?nl?k m?hləti ?z?n?n «millətə olan ehtiramı» adlandırır. Avazlı Qənbər kişi evdən didərgin d?şən arvadını vəhşicəsinə ?ld?rən «m?səlman qardaşına» razılığını bildirir, onun hərəkətini «millətin namusunu qorumaq» kimi qiymətləndirir. Əslində xalqın, millətin həyati ehtiyacları ilə he? bir əlaqəsi olmayan bu s?zlər ancaq g?zlərdən pərdə asmaq, istismar?ıların qara niyyətlərini pərdələmək ???n idi.
