Basit D?ş?n

"Tarzan Maymun Adam"ın macera dolu hik?yesinin devamı olan Tarzan'ın D?n?ş?, okurlarına vahşi doğadan ?ıkıp medeni yaşama uzanan yeni bir ser?venin kapılarını aralarken; bu yolculuğu aşkın parlak ateşiyle aydınlatmaktadır. Y?reğinin izini takiple başlayan bu yolculuk Maymunların Tarzanı'nı vahşi kimliğinden sıyıracak, onu modern yaşamın i?erisine dahil edecek ancak medeniyet, modern zamanda yalnızca ince ve sahte bir ?rt? olmaktan ibaret kalacaktır. Bu ?rt?y? aralayan Tarzan; medeni insanın i?erisinde saklı olan kin, nefret ve yalandan oluşan karanlık d?nyayı keşfedecektir. Vahşi bir hayvanın onu beşiğinden almasıyla yaşamına m?dahale eden kader; bu kez de ellerini okyanusun derin dalgaları ile uzatacak, Tarzan'ın ?ze d?n?ş yolculuğunu başlatacaktır. Bu sırada aşk, her daim bir k?şede durmakta ve yeniden alevleneceği; alevlenip k?lleri d?n?şt?receği zamanı beklemektedir. "İnsanın, vahşi hayvanların arasındayken insanların arasında olduğundan ?ok daha emniyette olduğunu d?ş?nd? kendi kendine."

II. Viyana Kuşatması g?nleri belki de Osmanlı tarihinin en acıklı sayfalarındandır. ?zellikle de bu g?nlerin sonrasında yaşananlar Osmanlı’ya pahalıya mal olmuştur. Artık Osmanlı ilerleyişi durmuştur; Osmanlı geri ?ekilmektedir. Viyana’dan d?n?l?rken aslında bir imparatorluk yavaş yavaş ??kmektedir… “Viyana D?n?ş?” ağırlıklı olarak II. Viyana Kuşatması’nı, yapılan hazırlıkları, sefer yolculuğunu, ordu i?inde yapılan hataları, başarısız seferin sonunda sorumluların cezalandırılmasını, kalelerin birbirinin ardı sıra elden ?ıkmasını ve bu sırada yapılan diğer savaşları anlatmaktadır. Bu eseri okumak aynı zamanda T?rk ilerleyişinin geri ?ekilmeye d?n?şt?ğ? ilk zamanların panoramasını anlamak a?ısından da ?nemlidir. T?rk okuyucusu tarafından pek bilinmeyen M. Turhan Tan, tarih? roman geleneğimizin en ?nemli isimlerinden biridir. Bir?ok ?nemli memuriyetlerde bulunduktan sonra Sivas mebusluğu da yapmış ve 1922 yılından itibaren kendini tamamıyla yazı hayatına adamıştır. En ?nemli eserlerini ise tarih? romancılık alanında vermiştir. Bazı eserleri Almanca, İngilizce ve Yunanca gibi dillere ?evrilen, tarih? ger?eklikleri berrak ve s?r?kleyici bir ?slupla aktaran Tan, T?rk tarihinin zengin mirasını eserlerine ustalıkla taşımış ve okuyucusuna tarih? romanları keyifle okutan bir yazar olarak T?rk edebiyatındaki yerini almıştır. Turhan Tan’ın ?l?m?nden sonra unutulan ve T?rk yazın hayatından ?ekilen eserleri, T?rk okuyucusunun ?zellikle son zamanlarda ilgisini ?eken ve neredeyse g?ncelleşen konulara değinip ele aldığı d?nemlere ışık tutmakta, g?n?m?zdeki kimi tartışmalara cevaplar getirmektedir.

4,5 milyard dollar m?lkiyyəti ilə d?nyanın ən nəhəng biznesmenlərindən biri. Manhettendəki ən yaxşı daşınmaz əmlakın 2 milyon kvadratmetrinə sahib olan tikinti maqnatı. Onun adı brendə ?evrilib və milyon dollara satılır. Onun həyat hekayəsi y?ksəliş və enişlərlə doludur, lakin o, hər bir b?hrandan sonra m?tləq y?ksəlir və əvvəlki zirvəsindən də yuxarı qalxır.

Doğu’dan Batı’ya, Antik ?ağ’dan g?n?m?ze, Karanlık d?nemlerin kapanıp, aydınlanma ?ağlarının başlamasına neden olmuş, Kralların, sultanların saygısını kazanmış, Okullar kurup y?zlerce bilim insanı yetiştirmiş, Toplumsal d?n?ş?m hareketlerine fikir babalığı yapmış, Etkileri g?n?m?ze kadar uzanan siyasal d?ş?ncelerin ?nc?leri olmuş, ?zg?rl?k, demokrasi, d?ş?nme, tartışma, felsefe, mantık, k?lt?r, sanat gibi kavramları yaşadıkları toplumlara kazandırarak Tarihe Adını Yazdıran; Aristo’dan, Buda’ya, Konf??yus’dan, Mevlana’ya, Martin Luther’den, Hallac-ı Mansur’a, Montaigne’den İmam Gazali’ye 100 B?y?k D?ş?n?r’?n, hayat hik?yelerini, başlarından ge?en ilgin? ve trajik olayları ve onları g?n?m?ze kadar taşıyan fikirlerini, kolay, keyifli ve ?zet halinde bulacağınız bir başucu kitabı.

""Madatov adasına gediş və d?n?ş"" romanını oxuyarkən insan fərqli d?ş?ncələrin şahidi olur. Rəngsaz Hafo romanın əsas qəhrəmanıdır. Sənətində əsl peşəkar olan Hafo cəmiyyət tərəfindən əxlaqsız hesab olunur. İnsanlardan ondan şikayətlər edirlər. Hafo kişibazlıqda g?nahkar bilinir. Hətta romanda elə bir məqam var ki, yeddi kişi birlikdə m?nasibətdə olurlar. Rəngsaz lal oğlanı evinə gətirir. İnsanlar deyir ki, o oğlan Hafonun arvadını əvəz edir. Guya ki, həmin uşağı Hafo qorxutmuş və bu qorxunun nəticəsində uşaq lal olmuşdu. Hafonu sevmirlər, sevməmələri ???n yetərincə səbəbləri var. O, he? kimdən ?əkinmir, insanlara q?rurla baxır. B?t?n həyatı dedi – qodularla dolu olsa da he? nəyə əhəmiyyət vermir. Bəlli bir həqiqət var ki, Hafo təkcə rəngsaz deyil, başqa işlərlə də məşğuldur və bu işlər insanlarda nifrət duyğusu yaradır. Romanda keşiş obrazı var. Belə ki, Hafonun etdiyi əxlaqsız hərəkətlərə g?rə insanlar keşiş Zaxariya ataya şikayət edirlər. Parmeniy ağa Zaxariya ataya s?yləyir ki, Hafonun varlığı məhəlləmizin əxlaqını pozur. O , insanları pis yola ?əkir. Burada təriqət par?alanmasının yaratdığı gərginlik hiss olunur. Zaxariya ata kəskin qərar verməkdə ?ətinlik ?əkir. ??nki ?z? də Hafonun əməllərindən ?əkinir. Keşiş Hafonu g?rmək ???n evinə yollanır, lakin tapa bilmir, sonra Hafo ?z? kilsəyə gəlir. Keşiş isə onu kilsəyə qəbul etmək ismətir. Acıqlanır ki, sənin dinin, fikirlərin məlum deyil. Əsərin bu hissəsini oxuduğum zaman Kamyunun “ Yad ” povestini xatırladım. Hafo ilə Zaxariya atanın dialoqu ilə Mersonun keşişlə s?hbəti arasında oxşarlıq var. Hafo da Merso kimi dinə qarşı etinasız m?nasibət g?stərir. Keşişlərələ s?hbətdə onlarla məzələnirlər. Hafo keşişə deyir : – Sənə nə lazımdır ? ??rəyimi ?ətinliklə qazanıram, vəssalam. Zaxariya atasa ?z – ?z?nə danışır, nə zavallı adamdır, ?z dinini də bilmir. Zakariya atanın m?əmmalı ?l?m? romana olan marağımı daha ?ox artırdı. Araşdırma aparılsa da keşişin ?l?m?n? təsad?fi bədbəxt hadisə adlandıraraq istintaqa son qoyuldu. Halfo general Şavişvilinin evindən qiymətli əşyaları oğurlamaqda g?nahkar bilinir. Onun ?l?m? vəziyyəti daha da ?ətinləşdirir. Kim idi onu ?ld?rən, məqsədi nə idi ? İstintaq prosesi polkovnik Korqanova həvale edilir. O Korqanov ki, uzun m?ddət he? bir uğur qazanmayıb, y?ksək nailiyyəti yoxdur. Təhmətlərlə rastlaşır. Bəs bu cinayətin istintaq prosesinin ona tapşırılmasında səbəb nədir ? Qatil tapılırmı ? Bu suallara cavab tapmaq ???n romanı dinləmək lazımdır .

Aydınlatamadık mı? Eğer aydınlanmadı diyorsan sana s?yleyecek s?z?m yok! Olayda gen? bir adam var ve birdenbire, eğer yaşlı bir insan ?l?rse onun b?y?k servetine konacağını ?ğreniyor. Bunun ?zerine ne yapıyor? Hi? kimseye bu konudan bahsetmiyor. Ama bir bahane uydurarak o gece m?şterisini g?rmeye gidiyor. Evin i?inde bulunan diğer kişinin yatmasını bekliyor ve sonra da adamcağızı odasında yalnız yakalayarak ?ld?r?yor, kereste yığınında cesedi yakıyor ve o b?lgede bulunan herhangi bir otele gidiyor. Odadaki ve bastondaki kan lekeleri olduk?a silik. İşlediği cinayetin kansız olduğunu ve cesedi, kullandığı y?ntem sayesinde hi?bir iz bırakmadan ortadan kaldırabileceğini d?ş?nm?ş olması m?mk?n. B?t?n bunlar a?ık değil mi? Bana ?yle geliyor ki sevgili Lestrade, her şey biraz fazla a?ık oldu.” dedi Holmes, “Bu muhteşem ?zelliklerine hi? hayal g?c? katmıyorsun. Eğer kendini bu gen? adamın yerine bir an i?in koysaydın cinayeti işlemek i?in vasiyetin hazırlandığı geceden sonraki geceyi mi se?erdin? İki olay arasında ?ok g??l? bağlar bulunması tehlikeli olmaz mıydı sence de? Ayrıca seni i?eri alan hizmet?inin g?rd?ğ?n? bile bile cinayet i?in o geceyi mi se?erdin? Ve son olarak, cesedi saklamak i?in b?y?k ?abalar harcarken su?lunun sen olduğunu belli edecek olan bastonunu bilerek orada bırakır mıydın? İtiraf et, Lestrade, olayların bu şekilde gelişmesi imk?nsız! Ne Sherlock Holmes’u “tanıtmaya” ne de 1886 ile 1927 yılları arasında Arthur Conan Doyle’un onun hakkında yazdığı altmış hik?yeyi anlatmaya gerek var. Daha sonraki yıllarda Holmes karakteri ile arkadaşı ve tarih?i Dr. John H. Watson, ?deta ger?ek kişiliklere b?r?nm?ş ve bilim kurgu d?nyasının en ?nl? karakterleri olmuşlardır. Kaldı ki hik?yelerini hi? okumayanlar bile onları tanımaktadırlar. Holmes’un ?n? o derece yaygınlaşmıştı ki yanında taşıdığı malzemeler dahi polislik, dedektiflik ve su?luları bulma konusuyla b?t?nleşmiştir; ?rneğin, kıvrımlı piposu, uzun şapkası ve b?y?teci Sherlock Holmes’un g?r?nt?s?n? canlandırmaya yetmektedir. İlk baskılarda kullanılmamasına karşın “?ok basit sevgili Watson.” c?mlesi bir ?zdeyiş olarak dilimize girmiştir. Bu c?mle, okuyucuyu şaşırtmakla beraber aslında her şeyin ?ok a?ık se?ik olduğunu belirtmek amacıyla kullanılmıştır. Londra’ya giden ziyaret?iler h?l? akın akın Sherlock Holmes’un yaşadığı Baker Caddesi’ne gitmekte ve uzun yıllardır bu muhteşem dedektifin yaşadığı 221 B numaralı eve, Sherlock Holmes’un kendi problemlerine ??z?m bulacağını ?mit ederek d?nyanın her bir tarafından mektuplar yağdırmayı s?rd?rmektedirler. Onun ger?ek bir insan olduğunu ve yardım edeceğini d?ş?nmektedirler hatta 2008 yılında UKTV GOLD tarafından yapılan bir ankette, İngilizlerin y?zde elli sekizinin Sherlock Holmes’un ger?ek bir insan olduğuna inandığı ortaya ?ıkmıştır (Bunun aksine ankette Winston Churchill’in bir bilim kurgu karakteri olduğuna inananlar ise y?zde yirmi ??t?.).

Enis Batur, «k?lt?r iktidarı»nın dillerden d?şmediği bir d?nemde, yeni denemeleriyle, k?lt?r?n has değerlerinin ancak muhalif bir duruşla elden ele ge?ebileceğini savunuyor.

Koşuyordu. K???c?k bedeni ne kadar hızlı koşabilirse o da o kadar hızlıydı. Birbiri ardına yere vuran ayaklarının sesi t?m benliğini kapladı. Nereye gittiğini bilmiyordu. Tek bildiği, ka?ması gerektiğiydi. Aldığı her nefeste yanan ciğerlerinden ve yerinden fırlayacak gibi atan kalbinden başka bir şey hissetmiyordu. Sendeledi, ama d?şmedi. Sert bir el, onu tuttuğu gibi bu k?busun başrol? olmaya mahk?m etti. Bazılarının hayatı soluksuz bir sınav gibidir. Gece g?nd?z dur durak bilmeden, annesizlikte, babasızlıkta, sevgisizlikte, ayrılıkta ve istenmeyen kavuşmalarda, istenmeyen buluşmalarda sınar durur insanı. Bunların nerede biteceğini bilmeden, bitip bitmeyeceğini bilmeden, g?? yeterse elif gibi dik durmaya ?alışarak verirsin sınavını. Ve sabredenler i?in ılık meltemler vardır. Yaşadığı her şeyin bir dengesi, bir nedeni vardı. Şik?yet etmek yersizdi. Bir yanda sabrın, diğer yanda ş?kr?n tartıldığı terazi gibiydi onun hayatı. "Ger?ekten biz Ey?p’? sabırlı (bir kul olarak) bulmuştuk. O, ne iyi kuldu! Daima Allah'a y?nelirdi."

• Kazuo Ishiguro ile s?yleşi: “Belki bizler de yalnızca verilere ve algoritmalara indirgenebiliriz.” • Ş?kr? Erbaş: Şiirin Oluşumunda İnsan Psikolojisinin Yaslandığı Kaynaklar Notos her yıl bir sayısını bir yazar edit?re teslim ediyor ve onun edit?rl?ğ?n? koşulsuz kabul ediyor. Notos’un bu yılki konuk edit?r? Hayalet Gemi dergisinin mutfağında yer almış olan romancı, ?yk?c?, akademisyen Murat G?lsoy. Konu başlığını Sınırlar Ge?işler D?n?ş?mler olarak belirleyen Murat G?lsoy, sunuş yazısında, “Edebiyatın ve sanatın en ?nemli işlevi ?zg?rl?ğ?m?z?n sınırlarını genişletmektir. Yazar kendi bedeni ve yaşamı ?zerinde deneyler yaparken okurlar da bu deneylere tanık olmanın d?n?şt?r?c? g?c?ne sahip olurlar. Ama? daha ?zg?r, daha eşitlik?i, daha iyi bir d?nyada yaşamaktır” diyor. Dosyada Murat G?lsoy, Zeynep Uysal, Jale Parla, Sema Kaygusuz, Deniz Aktan K???k, Selen Erdoğan, Burcu Alkan, Merve Şen, Kemal Varol, Mehmet Fatih Uslu, Fatih Altuğ, Enis Batur ve Birg?l Oğuz’un yazıları; Ayfer Tun? ve Hikmet H?k?menoğlu’nun ?yk?leri; Virginia Elena Patrone, Onur Aşkın, ?zge Ekmek?ioğlu ve Buse Ustaoğlu’nun desenleri yer alıyor. Notos’un bu sayısında Nobel ?d?ll? yazar Kazuo Ishiguro ile son romanı Klara ile G?neş, teknoloji ve pandemi d?nemindeki okuma alışkanlıkları ?st?ne bir s?yleşi yer alıyor. Aganta b?l?m?nde g?n?m?z edebiyat d?nyasına ve g?ncel kitaplara dair yazılarıyla Fatih Balkış, Esin Akşar, G?khan Yavuz Demir, Pınarnaz Eren, Aslı İdil Kaynar ve Alper G?ng?r var. Bir Yazarın Se?tikleri b?l?m?nde Mehmet Fırat P?rselim okunmasını zorunlu g?rd?ğ? kitapları, Ersan ?ldes ise en ?ok etkilendiği yazarı nedenleriyle birlikte Notos’a anlatıyor. Nazlı Kırcı ve Berkan M. Şimşek kısa sorulara kısa yanıtlarla kendi yazarlık ser?venlerini ve yayımlanan son kitaplarını anlatıyor. Foto-Yazı b?l?m?nde Yusuf Sevin?li’nin fotoğrafını K?mil Erdem kısa bir anlatıyla yorumluyor. Kitaplık b?l?m?nde Esra Ertan, Ebru Ojen’in Lojman adlı romanını, Banu Yıldıran Gen?, Sezen ?nl??nen’in İmtiyaz adlı romanını, Şenay Eroğlu Aksoy ise Ayşe ?zlem İnci’nin ilk ?yk? kitabı Yerin Dibinden Geliyorum’u inceliyor. Notos’un bu sayısında ?yk?leriyle yer alan yazarlar: Vladimir Sorokin, Deniz Eldam, Yeliz Akıncılar, Fatma Nuran Avcı, Yapıncak G?rerk, Burak Alıcı, İrem ?reten, ?zge ?zden, Vildan K?lahlı Tanış, Serap Karakuş Besi. Notos Temmuz-Ağustos 2021, 87