Bir Kucak ?i?ek

Safveti Ziya’nın Bir Safha-i Kalp adlı eserinin Arap Harfli T?rk Alfabesi ile basılmış h?li kitapta birlikte verilmiştir.

"Tiyatrolarda sahneye konan oyunlar, b?yle evlerde, aileler arasında ge?en ger?ek maceralardan alınmış değil midir? O h?lde ?tekiler taklit, berikiler asildir. Hik?yecilerle tiyatro yazarlarının hemen daima yazı ortamlarını teşkile hizmet edenler ?? kişidir: Karı, koca, bir de ?şık… Bizim oyunumuzda bu ?? kişi tamam değil mi? İşte ben, karı; Naki en g?l?n? bir komedyaya aptallık sermayesi olacak yaratılışta bir koca. Sen de ?şık… Sonra bu ?şık, koca olacak, ?teki zavallı sevda acıları i?inde kalacak. Sonu? kocam i?in biraz feci olacak ama bununla komedyamızın esas neşesi bozulmaz. ??nk? bazı g?l?necek şeylerin aslı incelense ağlayacak şeylere rastlanır. Genellikle g?ld?ğ?m?z şeyler kendi budalalıklarımızdır. B?y?k yazarların maskaraya alma sermayeleri insanların b?nl?ğ? değil midir? Hemcinsinin g?ld?r?c? h?llerine g?lmekte gizli g?zyaşları vardır. Fakat ben artık felsefede bu kadar derinleşmeyi sevmem. Doğrusu Naki i?in ağlayamam. Ger?eği anlayınca o kendi h?line yine kendi ağlasın. G?zlerimize yazık değil mi? Bizim hesabımıza akması gereken g?zyaşlarını o d?ks?n…" Edebiyatımızda doğalcılığın ve ger?ek?iliğin en ?nemli kilometre taşlarından biri olan H?seyin Rahmi G?rpınar, sanatı, halkı y?celtmek i?in bir ara? olarak g?rm?ş bu nedenle ?zerine gitmediği, eleştirip alay etmediği hi?bir toplumsal kurum bırakmamış, sanat yaşamı boyunca hep aklın ve mantığın yanında olmuş, eserleriyle toplumun ?ağdaşlaşması yolunda yobazlığa, gericiliğe, bağnazlığa, s?m?r?c?l?ğe karşı savaşmıştır; bunu yaparken mizah ?gesini ustaca kullanmış, İstanbul’un kenar semtlerinde, mezarlıklarında, ?ingene mahallelerinde, k?şklerinde, Şirket-i Hayriye vapurlarında, gazinolarında, sayfiyelerinde dolaşmış, okurlarını da dolaştırmıştır. Eserlerinde yapmacıksız bir yerlilik vardır; konak hanımefendisinden g?ndelik?iye, mirasyedilerden i? g?veyilere, dilencilerden dadılara, kalfalara, ?ingenelerden Rumlara, Ermenilere, Yahudilere kadar kimi ve neyi konu almışsa onu yerli renkleriyle betimlemesini bilmiştir.

İkimiz de bir ?nceki asrın insanı olmakla, son insanlar olmakla bu aşka layık g?r?ld?k. Birbirimizle ?d?llendirildik, ?ağcıl oyuncaklardan uzak durduğumuz i?in. Sosyal medya denen ??pl?kte elimizi ayağımızı kirletmeyişimize hi? girmiyorum bile… Son insanlar. Konuşmak i?in yan yana gelen. Bir k?ğıt alıp vererek bilgiyi paylaşan, toprak ve taş ?zerinde, kendi ayakları ?st?nde buluşan. Bir ırmak kıyısındaydın ilk g?rd?ğ?mde seni. Bir ırmak kıyısına yakışıyordu duruşun. Karşıdaydın, benim ırmağımın kıyısında, tam karşımda. Suyun ?st?nde y?r?yen İsa gibi ge?tin benim yakama, ayakların ıslanmadan. Yere basmadan hi? ayakların. Bir semahta gibiydin, ?ark hareketini zihnim tamamlıyordu, b?y?k bir devran vardı y?r?y?ş?nde, kanın damardaki deveranını andırıyordu. Sen y?r?yordun, kan y?r?yordu yery?z?n?n kuruyan damarlarına, kalbimin aort damarına. Benim yakama ge?iyordun, yakamı ilk defa bırakıyordu yalnızlık. D?ş?yordu yakamdan bin bir ş?phe. Sıyırıyordum yakamı ?l?mc?l endişelerden.

"Gustave Flaubert'in 1838'de kaleme aldığı ilk romanı Bir Delinin Anıları, yazarın kendisinin de dahil olduğu burjuva toplumuna, onun sahte ilişkilerine eleştirel bir bakış, kimi zaman alaycı bir yergi. İmk?nsız fakat tutkulu platonik bir aşkın t?m yaraları, ibadet haline gelmiş bilin?li bir yalnızlığın t?m buhranları, hem fiziken hem de ruhen gelişmenin t?m ?alkantılarının i? i?e ge?tiği roman, otobiyografik ?zellikler de taşıyor. Klasik edebiyatın en etkili kalemlerinden biri olan Flaubert'in T?rk?ede ilk kez yayınlanan bu ilkgen?lik eseri, hem Madam Bovary'de zirve yapan yazınını hem de i? d?nyasını anlamak i?in mutlaka okunması gereken bir roman. «„A? g?zlerini kibirli, aciz insan evladı, a? g?zlerini toz zerresine tırmanmaya ?alışan zavallı karınca! ?zg?r olmakla, adını iyi koyduğunu, k?t? koyduğunu yapabilmekle ?v?n?yorsun. Biliyorsun başına geleceği ve istiyorsun ki bir an evvel kesilsin cezan, zira iyiden saydığın neyi yapmasını bilirsin ki sen? Talimatı kibirden almadan, ?ıkarını hesap etmeden tek bir hareket yaptın mı ?mr?nde?“»"

"Fransız edebiyatının sıradışı kalemi Henri Michaux, 30'lu yılların başlarında ger?ekleştirdiği uzak Asya yolculuğunu Asya'da Bir Barbar'da anlatıyor. «„İki hayal arasındaki ger?ek“» olarak adlandırdığı bu yolculuk sırasında, yaşamında ilk kez g?rd?ğ? topraklardan ve halklardan edindiği izlenimleri kendi ger?eklik s?zgecinden ge?irerek ?z?ms?yor. Bu halklar ile Batı Avrupa halklarının farkları ve Avrupalıların onların k?lt?rel pratiklerinden ?ğrenebilecekleri şeyleri iyi niyetli fakat uzlaşmaz bir bakış a?ısıyla, esprili bir dille anlatıyor. Bir başkasının yolculuğuymuş, bir başkasının keşifleriymiş gibi bir yandan kendisini yabancılaştırarak, bir yandan da Batılı perspektife yabancılaşarak tuttuğu bu yolculuk g?ncesinde hakim kanıyı alaşağı edip Batı'nın barbarlığını şiirselliği elden bırakmadan vurguluyor. Hindistan, Endonezya, ?in ve Japonya topraklarında kaleme aldığı bu g?ncenin direncine ve kişilikli tarzına bizzat yenik d?şen Michaux, okurları etkisi altına alacak metniyle ilk kez T?rk?ede…"

Haruo Umezaki ?niversitede ?ğretmenken İkinci D?nya Savaşı’nın sonlarına doğru kriptograf olarak askere ?ağrıldı. Kendisini kaybetmekte oldukları bir savaşın ortasında bulan Umezaki 1946 yılında, bir?okları tarafından savaş sonrası edebiyatının en ?nemli ve en ger?ek?i eserlerinden biri kabul edilen Bir Adamın Savaşı’nı kaleme aldı.

Memduh Şevket Esendal, yaşamı boyunca yer tuttuğu ?nemli ve kıdemli mevkilere tezat oluşturacak tarzda hik?yeler kaleme almıştır. Kendine has ?slubu ve kelimeleriyle sıradan insanların sıradan ?yk?lerini yazmayı kendine misyon edinen Esendal, bu ?zelliğiyle her zaman halka yakın durmuştur. Mutlu Bir Son, Esendal’ın belli bir s?re okuyucuya ulaşamayan ?yk?lerini bir araya getirmesi bakımından ?nemli bir eserdir. İ?indeki bir?ok hik?ye, Esendal’ın ?zellikle aile temasını nasıl işlediğini a?ık?a g?stermektedir. Aile i?indeki sağlıklı veya sağlıksız ilişkiler, maddi zorluklar, evlilikteki hassas dengeler gibi t?rl? ailevi meselelerden dem vuran Esendal, bu hik?yelerde ?ekirdek aileye olan bakışını da yansıtmaktadır. "Sen ?alış, git o b?y?k yerlerde otur, yaşa; iste, isteyen adamın yapacağının ucu bucağı yoktur. Ben daha ?oğunu istemeyi bilmiyordum. Sen isterken hi?bir şeyi kendine b?y?k g?rme."

Edebiyatımızın eskimeyen ismi ?mer Seyfettin; Osmanlı Devleti’nden Cumhuriyet’e ge?iş s?recini birebir tecr?be etmiş ve yaşayan bir varlık olarak benimsediği dili, toplumsal gelişmeler bağlamından ayrı d?ş?nmemiştir. Bu a?ıdan ?mer Seyfettin, tema ve dil y?n?nden ?eşitlilik arz eden hik?yeleriyle hemen hemen her kuşağa seslenebilen usta bir hik?yeci olarak ?n plana ?ıkmıştır. Ele aldığı konuları belli bir d?nem i?erisinde tasvir etmekle beraber, insana ait evrensel ger?eklerden ve kendi milletinin konuştuğu dilden kopmamıştır. Bu noktada hik?yelerini modern T?rk?enin zengin ve duru kaynağına taşımayı başaran yazar, ?ağdaş T?rk edebiyatının yolunu a?mıştır. Yazarın hik?yeleri; medeniyetler arasındaki geleneksel Doğu-Batı ?atışması, T?rk ve d?nya insanının kimlik bunalımları, siyasal ve k?lt?rel ?ekişmeler, T?rk modernleşmesi, Batı taklit?iliği, toplum ve birey ikilemi, savaş psikolojisi, toplumsal adalet, ?zg?rl?k ve insanlığın tarihsel evrimi gibi kavramları derinlemesine irdelemektedir. ?mer Seyfettin’in yazınsal tavrı; Batı taklit?iliğinin sahte modernizmi ile ger?ek aydınlanmacı fikirlerin ayrımı neticesinde ortaya ?ıkmaktadır.